Փոքր գյուղական տարրական դպրոցներ Ավստրիայում. ներուժ և մարտահրավերներ

Այլոց փորձի ուսումնասիրում

Փոքր դպրոցները տարբերվում են մեծերից մի քանի առումներով՝ դասարանում սովորողների թվով, անձնակազմի անդամների թվով, խառը դասարանների կիրառմամբ և ամենակարևորը՝ ուսուցիչների դերով:

Նման դպրոցների ուժեղ կողմն այն է, որ աշակերտների ցածր թիվը ավելի հավանական է դարձնում յուրաքանչյուր երեխային հատկացվող անհատական աջակցությունը:  

Գյուղական փոքր դպրոցի տնօրենը բացատրեց, որ իր փոքրիկ գյուղական դպրոցը գրավում է ծնողներին քաղաքային բնակավայրերից, ովքեր անհատական աջակցությամբ ավելի հոգատար դպրոց են փնտրում: Դպրոց են հաճախում երկու աշակերտ, ովքեր «ձախողել են» իրենց նախկին ավելի մեծ տարրական դպրոցում:

Փոքր գյուղական դպրոցների բազմակարծությունը

Ավստրիական 20 փոքր գյուղական դպրոցներ են հետազոտվել: Փորձել են պարզել յուրաքանչյուր դպրոցում առկա խնդիրները: Քանի՞ ուսուցիչ է աշխատում այնտեղ: Քանի՞ աշակերտ է հաճախում այդ դպրոցը: Որտե՞ղ է այն գտնվում: Արդյո՞ք այդ դպրոցին սպառնում է փակվելը:

Հետազոտության արդյունքում պարզվել է հետևյալը.

• Առկա է մեկ ուսուցչով 7 դպրոց, որոնք ունեն 20-ից ավելի քիչ սովորող:
• Առկա է 2 ուսուցիչ ունեցող 11 դպրոց, որոնք ունեն 20-ից 30 աշակերտ, և որոնք  գտնվում են քաղաքից մոտ 25-30 կմ հեռավորության վրա:
• Քաղաքային կենտրոնների մոտ գտնվող Մոնտեսորիի հատուկ պրոֆիլ ունեցող 2 դպրոց իրենց 20-35 աշակերտներով: 

Հետազոտության արդյունքները ցույց են տվել, որ փոքր դպրոցներում աշխատող ուսուցիչները գոհ են իրենց աշխատանքից, որին նվիրված են: Դա կարող է դժվար լինել, բայց ոչ՝ ձանձրալի: Սովորողների հետ հարցազրույցներն էլ պարզել են, որ նրանց դուր է գալիս իրենց ազատությունը մեծ տարածքներում, որտեղ խաղահրապարակները բազմամարդ չեն, և խաղալիքներն էլ բոլորին է հասանելի: Նրանց դուր է գալիս նաև այն փաստը, որ բոլորը բոլորին ճանաչում են:

Փոքր դպրոցների ղեկավարները

Գյուղական փոքր տարրական դպրոցների մեկ այլ առանձնահատկությունն այն է, որ նրանք ունեն ուսուցիչ, որը երկակի դեր ունի՝ ծառայելու և՛ որպես դասարանի ուսուցիչ, և՛ որպես դպրոցի տնօրեն: Միայն առնվազն ութ դասարան ունեցող դպրոցներն ունեն տնօրեն, ով հիմնականում պատասխանատու է կառավարման առաջադրանքները կատարելու համար և ազատված է դասավանդման պարտավորություններից: Ուսուցիչ-տնօրեններն էլ իրենց հարցազրույցներում նշել են, որ իրենք իրենց առաջինը ուսուցիչ են համարում, իսկ տնօրենի դերը երկրորդն է: Այդ երկրորդ դերի մեջ ներառվում են հետևյալ պարտականությունները. համայնքի հետ կապեր ստեղծելը, շենքային կառույցների համար պատասխանատու լինելը, ուսումնական ծրագրի և դպրոցի զարգացման պատասխանատվությունը:  

Խառը դասարաններ

Փոքր դպրոցների կարևոր հատկանիշն այն է, որ նրանք ունեն խառը դասարաններ՝ աշակերտների քիչ թվի պատճառով: Մի կողմից, խառը դասարանները կառուցվածքային անհրաժեշտություն են գյուղական փոքր տարրական դպրոցների պահպանման համար,  մյուս կողմից, նրանք տալիս են ուսուցման հատուկ հնարավորություններ: Մասնակից ուսուցիչները նշում են, որ աշակերտները մեծ օգուտներ են քաղում տարիքով ավելի փոքրերի և ավելի մեծերի կողքին սովորելուց: Ոմանք քննադատում են ընդհանուր առմամբ կրթական համակարգում առկա խիստ տարիքային կողմնորոշումը և այն որակում որպես «անբնական»։ «Հասարակության մեջ ոչ մի տեղ դուք միայն նույն տարիքի մարդկանց հետ չեք, բացի դպրոցներից»: Նրանք բացատրում են, որ խառը դասարանների դասը ընդգծում է երեխաների բազմազանությունը և օգնում է նրանց բացահայտել իրենց ներուժը: Մի քանի մասնակից ուսուցիչներ միտումնավոր ավելի մեծ քաղաքային դպրոցներից միտումնավոր կերպով տեղափոխվել էին փոքր դպրոցներ, քանի որ ցանկանում էին աշխատել խառը դասարանների հետ: Նրանք խորապես համոզված են այս համակարգի առավելությունների մեջ, թեև գիտեն, որ «ավելի բարդ է դառնում, երբ մեկ դասարանում չորս տարիքային խմբերի դասարաններ ունես»:

Ավստրիայում գյուղական փոքր դպրոցների ուսուցիչները նույքան աշխատավարձ են ստանում, որքան քաղաքային մեծ դպրոցների ուսուցիչները: 

Համագործակցության նոր ուղիներ

Գյուղական փոքր դպրոցները միմյանց հետ աշխատանքային փորձի փոխանակման նպատակով կապ են պաշտպանում միմյանց հետ: Այս առումով փոքր դպրոցների ցանց է ստեղծված: Փոքր դպրոցների ուսուցիչ-տնօրենները ոչ պաշտոնական հանդիպումներ են ունենում՝ փոխադարձ աջակցության կամ ուսումնական նյութեր մշակելու համար: 

Տարրական դասարանների ուսուցիչները սերտորեն համագործակցում են նաև գյուղական մանկապարտեզի դաստիարակների հետ, ինչը բացակայում է քաղաքում: 

Գյուղական հաստատություններում սերտ համագործակցությունն ընդլայնվում է, քանի որ նրանք հաճախ գյուղի միակ պրոֆեսիոնալ մանկավարժներն են:

Ընթացիկ փոփոխություններ. Տարածաշրջանային կլաստերների զարգացում

Ներկայումս կլաստերների զարգացումը նոր խնդիր է Ավստրիայի փոքր գյուղական դպրոցների համատեքստում: Նպատակն է միացնել մի քանի փոքր գյուղական տարրական դպրոցներ դպրոցների տարածաշրջանային ցանցում մեկ տնօրենի հետ, որը պատասխանատու է մեկ կլաստերի համար: Մինչև վերջերս յուրաքանչյուր փոքր և նույնիսկ շատ փոքր տարրական դպրոց ուներ իր ղեկավարը: Կլաստերները կարող են ներառել տարածաշրջանի երկուսից ութ դպրոցներ (տարրական և միջնակարգ դպրոցներ): Կլաստերի ղեկավարը պետք է ստանձնի յուրաքանչյուր դպրոցի մինչ այժմ գործող ուսուցիչ-տնօրենների պարտականությունների մեջ մտնող կառավարման խնդիրները:

Փոքր գյուղական դպրոցները որպես նորարարության վայրեր

Հետազոտությունը ցույց է տվել, որ փոքր դպրոցի կառուցվածքը հեշտացնում է նորարարական փոփոխություններ ձեռնարկելը: Փոքր կառուցվածքը հնարավորություն է տալիս հեշտությամբ իրականացնել նոր գաղափարներ: Դա հեշտ է, որովհետև աշխատակիցների շփումը միմյանց հետ ավելի հեշտ է: Մեծ դպրոցներում շատ աշխատողներ են մասնակցում քննարկմանը, իսկ այստեղ պարզապես նստում եք դեմ դիմաց ու որոշում կայացնում:

Գյուղական փոքր դպրոցներ՝ հատուկ պրոֆիլով

Երկու փոքր դպրոց խուսափել էին փակվելուց, որովհետև ընդունել էին Մարիա Մոնտեսորիի գաղափարները և համոզել էին կրթության կազմակերպիչներին, որ իրենք այդ փոքր դպրոցներում կկարողանան իրականացնել Մոնտեսորիի մանկավարժական գաղափարները՝ տարբեր դիդակտիկ նյութերի կիրառում և կենտրոնանում յուրաքանչյուր երեխայի անհատական զարգացման վրա: Այժմ Մոնտեսորիի երկու դպրոցները կառավարության կողմից ֆինանսավորվող գյուղական դպրոցներ են: Երկու գյուղական դպրոցները գրավիչ են դարձել մոտակա քաղաքների ծնողների համար, և դա օգնել է ապահովել նրանց գոյությունը: Hill School-ը կրկնապատկել է իր աշակերտների թիվը, իսկ Valley School-ն իր աշակերտների մեկ երրորդն ապահովում է գյուղից դուրս ապրող երեխաների հաշվին: Հարակից քաղաքների ծնողները հետաքրքրվեցին նորաստեղծ փոքր Մոնտեսորի դպրոցներով գյուղական միջավայրում, և դպրոցները տարիների ընթացքում ավելի ու ավելի շատ երեխաներ ընդունեցին: Սեփական մանկավարժական գաղափարներով դպրոց զարգացնելը երազանք էր եղել երկու փոքր դպրոցների ուսուցիչ-տնօրենների համար: Հետազոտությունը պարզեց, որ  գյուղական փոքր դպրոցների ուսուցիչ-տնօրենները ունեն իրենց մանկավարժական գաղափարների համաձայն դպրոց ստեղծելու ազատության բարձր մակարդակ: Նրանց գաղափարների իրականացման համար կարևոր գործոն էր Մոնտեսորիի մանկավարժությամբ վերապատրաստված ուսուցիչներ գտնելը և նվիրված ուսուցիչների թիմ ստեղծելու նրանց կարողությունը:

Տեղական մունիցիպալ իշխանությունները խիստ կասկածի տակ են դնում արվարձանների այս գյուղական դպրոցների գոյությունը: Ցույց տալը, որ նրանք կարողանում են գյուղից դուրս ծնողներին ներգրավել և ավելացնել աշակերտների թիվը, օգնում է այս դպրոցներին գոյատևել:

Փոքր գյուղական Մոնտեսորիի դպրոցների ձգողական գործոնը

Մոնտեսորիի գյուղական երկու դպրոցները հրահրել են մի հետաքրքիր երևույթ, որը կարծես թե մարտահրավեր է նետում դեպի քաղաքային կենտրոններ գերիշխող շարժմանը մի տեսակ հակաշարժումով: Աշակերտների կեսից ավելին ամեն օր ավտոբուսներով գնում են այս փոքրիկ գյուղական դպրոցներ:

Ընտանիքները համաձայնեցին ավելի երկար դպրոցական ճամփորդությանը, քանի որ փոքր գյուղական դպրոցը տալիս է առավելություններ՝ փոքր դասարաններում սովորելը և երեխաներին ուղղված ավելի անհատական աջակցությունը, որը կազմում է Մոնտեսորիի մանկավարժության կենտրոնական մասը:

Եզրակացություն

Արևմտյան Ավստրիայի փոքր գյուղական դպրոցներում կատարած հետազոտությունները ցույց տվեցին, որ դրանք տարբեր են՝ ըստ իրենց գտնվելու վայրի, աշակերտների և ուսուցիչների քանակի, և հարցեր են առաջանում, թե արդյոք նրանք պետք է պայքարեն իրենց գոյության համար, թե ոչ: Փոքր դպրոցների ուսուցիչ-տնօրենները կարող են ավելի հեշտությամբ իրականացնել իրենց նորարարական մանկավարժական գաղափարները, քան ավելի մեծ դպրոցներում և այդ պատճառով էլ փոքր դպրոցները համարվում են որպես աշխատանքի գրավիչ վայրեր:

Ուսուցիչների մեծամասնությունը սիրում է աշխատել փոքր գյուղական տարրական դպրոցներում և գնահատում է ինչ-որ բան ստեղծելու իրենց ազատությունը և վայելելու դժվար, բայց երբեք ձանձրալի աշխատանքային իրենց կարգավիճակը:

Թարգմանություն-փոխադրություն

Աղբյուրը՝

Andrea Raggl “Small Rural Schools in Austria: Potentials and Challenges” 

This autumn, endless and wonderful

Extracts from the diary notes of Mr. Ashot Bleyan

Now I am mostly concentrated on giving a proper look to our educational farm by planting trees and taking more care of the greenswards and inter school bicycle tracks. Lusine Pashayan and gardener Edmond did their planting as educational work. My work with Davit on the farm didn’t last long but it was so impressive. “Leave this block of flats and let’s build a house on the real ground and live in it”, says he.      

Fruit-trees, especially the cherry tree, grows very well in the district where I school is. I have learned it by living and working here for 30 years. Cherry tree in blossom, you are a real wonder. Let it grow and become one of the green symbols of the Educomplex. 

I wish we didn’t stop the gardening work during the whole week. I wish the five-year-old children not only baked lavash on the farm, but also began an animal care project with the zoologist Karo Mandalyan. I wish our new terrarium became a New Year present to the Educomplex from the Farm.      

The gardener of our Northern School Edmond Pashayan has written in his blog “The slightly cold weather in November is suitable for autumn sowing.” Is there a more exciting and required educational project in Armenia? “Autumn sowing” with its technology resulting in making a 150 square meters of area fertile. And the whole process of work was done with watering cans under Mozart’s music by the primary school learners: Aghazaryan Davit, Durgaryan Shant (the 10-year-old son of the well-known musician-conductor Karen Durgaryan), Tamazyan Shahen.

The Educomplex is a live, real and extensive teacher training center

Every Monday and Thursday kindergarten teachers from different regions of Armenia, Artsakh and Georgia take part in the seminars of our pedagogical laboratory. This is a unique phenomenon in Armenia. The seminars foster the professional growth of kindergarten teachers by sharing the author pedagogical experience.

Yesterday a learner-journalist asked the participants of the seminar what they would take home with them. In answer to that question some of them shouted: “Blob based teaching and learning”. Others said: “Freedom”.         

 

 

The music keeping a faithful man alive and divine

My diary notes about pre-school musical education are as follows: the use of piano accompaniment, like phonogram, should be justified. We will follow this restriction persistently. Song dances on Fridays and outdoor performances on Saturdays in the square outside the Holy Trinity Church:kindergarten teachers’ live singing, supporting the creation of new instrumental music bands, emphasizing live concerts with musical instruments and without any audio players in the way we did in Tbilisi during our latest visit.        

 

Art in the Educomplex: 2017

Yesterday I took part in the rehearsal of our teachers’ choir “Sebastatsies”. The conductorof the choir is Harutune Topicyan, the well-known musician-conductor in Armenia. They have these rehearsals every Monday and Thursday at 15:15-16:30. The choir is preparing for the concert-performance within the framework of the project “Art in the Educomplex”. The concert will take place in Ashtarak on December 16. This teachers’ choir is a unique phenomenon in Armenia.   

 

Teaching the five-year-old children

I am Manvel…I am Alex…I can already ride a two-wheel bicycle…

The five-year-old children of the Southern School have made a video film of their abilities “I can” with their pre-school teacher Tamar Marimyan and organizer Hasmik Poghosyan. That is a real example of our author pedagogical standards for the children of this age group. Will this standard be shared with the children in our Northern, Eastern and Western Schools?

Դպրոցական առաջադրանքների դրական և բացասական կողմերը Պե՞տք է տնային աշխատանք տալ երեխաներին

Թարգմանություն անգլերենից

Կարծու՞մ եք, որ տնային աշխատանքը լավ է երեխաների համար: Պե՞տք է այն վերացնել: Պարզեք տնային աշխատանքների վերաբերյալ կողմ և դեմ կարծիքները և միացեք մեր կրթական բանավեճին ու քվեարկությանը:

Պե՞տք է երեխաներին տնային աշխատանք տալ:

Մենք բանավիճում ենք շատ բովանդակային հարցերում, ինչպիսիք են՝ համակարգիչների օգտագործումը, դպրոցական համազգեստը, տնային դպրոցը: Հիմա մեր ուշադրությունը կենտրոնացնում ենք տևական դարձած մի բանավեճի վրա. արդյո՞ք սովորողներին պետք է տնային աշխատանք տալ: Տնային աշխատանքը լայնորեն օգտագործվում է և հանրակրթական և մասնավոր դպրոցներում: Եթե մենք աշխարհի ցանկացած վայրում  երեխաների մեջ հարցում կազմակերպեինք, թե արդյոք պետք է տնային աշխատանքը պահել կամ վերացնել, նրանց ճնշող մեծամասնությունը կքվեարկեին տնային աշխատանքի վերացման օգտին: Այս հանձնարարությունները կրճատում են երեխաների խաղալու ժամանակը և սթրեսի աղբյուր կարող են լինել: Բայց կրթության ինչպիսին լինելը որոշում են մեծահասակները: Այդ է պատճառը, որ մենք այստեղ վերլուծում ենք տնային աշխատանքի, որպես լրացուցիչ կրթության, կողմ և դեմ տեսակետները:

Տնային աշխատանքի կողմ և դեմ տեսակետները 

Կողմ տեսակետները

Որոշ հետազոտողներ ամուր կապ են տեսնում տնային աշխատանքի և ակադեմիական հաջողությունների միջև: Դյուքի համալսարանի հոգեբանության և նյարդաբանության պրոֆեսոր Հարիս Քուփերը 2006 թվականին «Արդյո՞ք տնային աշխատանքը լավացնում է ակադեմիական նվաճումները» թեմայով համեմատական վերլուծություն է արել, որը ցույց է տվել, որ տնային աշխատանքը կարող է լավացնել սովորողների դասարանական հարցաշարերից ստացած գնահատականները: Ուսումնասիրությունը ցույց տվեց, որ այն սովորողը, ով տնային աշխատանքներ էր կատարել մաթեմատիկայից, անգլերենից, Ամերիկայի պատմությունից և հասարակագիտությունից, ավելի լավ արդյունքներ են ցույց տվել հարցաշարերից, քան նրանք, ովքեր տնային շխատանք չէին կատարել: Բացի միօրինականացված հարցաշարերի արդյունքների և գնահատականների լավացումից կան նաև տնային աշխատանքների այլ կողմ տեսակետներ.

• Տնային աշխատանքը հնարավորություն է տալիս ծնողներին մասնակցելու իրենց երեխաների կրթությանը:
• Երեխաներին հնարավորություն է տալիս ուսումնական առարկան ուսումնասիրել իրենց հարմար արագությամբ: Ոչ բոլոր երեխաներն ունեն միևնույն ընդունակությունը ընկալելու դասարանում տրված տեղեկատվությունը:
• Դպրոցական հանձնարարությունները կարող են օգնել սովորողներին զարգացնելու իրենց պատասխանատվության զգացումը և սեփական ժամանակի ճիշտ կառավարման կարողությունը:
• Տնային աշխատանքը հեշտացնում է ուսումնական նյութի մտապահումը:
• Տնային աշխատանքը կրճատում է այն ժամանակը, որը երեխաները ծախսում են ն հեռուստացույց դիտելու, տեսախաղերի և բջջային հեռախոսների վրա:
• Տնային աշխատանքը հնարավորություն է տալիս սովորողներին զարգացնելու հետազոտական կարողությունները և օգնում է ավելի խորը հասկանալու ուսումնական առարկաների որոշ հասկացություններ, ինչը հնարավոր չի լինում անել դասարանում:

Դեմ տեսակետները

Այնուամենայնիվ, սկսվել են բարձրաձայնվել որոշ տեսակետներ, որոնք նշում են տնային աշխատանքների կատարման թերությունները և հարցականի տակ են դնում այդ ավանդական կրթական մոդելը:

Նրանցից մի քանիսը պնդում են, որ տնային աշխատանքը պետք է վերացվի: Ամերիկյան մանկավարժներ էտտա Կռալովեցի և Բուելի 2000 թվականի հրապարակումը՝ «Տնային աշխատանքի վերջը. Ինչպես է տնային աշխատանքը քայաքայում ընտանիքը, գերծանրաբեռնում երեխաներին և սահմանափակում սովորելը» տնային աշխատանքի մասին քննարկումները նոր հետաքրքիր անկյան տակ են արվում: Կրալովեցը և Բուելը պնդում են, որ տնային աշխատանքը նպաստում է այն բանին, որ աշխատանքը գերարժևորվում է՝ ի վնաս անձնական և ընտանեկան կյանքի բարեկեցությանը: Դեռ ավելին՝ կան նաև մի քանի այլ խնդիրներ, որոնք կապված են տնային աշխատանքի հետ.

• Տնային աշխատանքը անարդար է, որովհետև տնտեսապես թերապահովված սովորողները չեն կարող ուսումնական աշխատանքը կատարել նույն պայմաններում և նույնպիսի աջակցությամբ, ինչպես ավելի հարուստ ընտանիքների երեխաները:
• Չափազանց շատ դպրոցական հանձնարարությունները կարող են մեծապես կրճատել խաղալու, սպորտով զբաղվելու կամ էլ ընկերների և ընտանիքի անդամների հետ պարզապես շփվելու ժամանակը: Տնային աշխատանքը խանգարում է նաև երեխաների կենցաղային աշխատանքների մեջ ներգրավվելուն:
• Խաբելը հեշտ է: Հաճախ են սովորողները միմյանցից կամ համացանցից արտագրում և այդ պատճառով էլ տնային աշխատանքի միջոցով սովորելու նպատակը չի իրագործվում: Երբեմն էլ ծնողները կամ էլ այլ մեծահասակներ են երեխաների փոխարեն կատարում տնային աշխատանքը:
• Երբեմն տնային աշխատանքը լավ չի ձևակերպվում և չի նպաստում սովորելուն: Այլ դեպքերում էլ տնային աշխատանքը անմիջապես չի ստուգվում և այդ պատճառով էլ ուսուցչի արձագանքը ժամանակին չի հասնում սովորողին և սովորողն էլ հիասթափվում և հետաքրքրությունը կորցնում է:
• Տնային աշխատանքը կարող է ստիպել սովորողին ուշ պառկել քնելու և այդ ձևով կրճատում է սովորողի քնի ժամանակը, ինչն ազդում է հաջորդ օրվա նրա կատարողական ունակությունների վրա:
• Փորձարարական կրթության ամսագրի 2013-ի 81-րդ համարում հրապարակված Մոլլի Գելովեյի ուսումնասիրությունը ցույց է տալիս, որ տնային աշխատանքը երեխաների համար կարող է սթրեսի և ֆիզիկական առողջական խնդիրների աղբյուր լինել:

Ամփոփելով այս ամենը՝ կարող ենք ասել, որ երեխաների համար որպես կրթական գործիք տնային աշխատանքի գործածման մի շարք կողմ և դեմ տեսակետներ կան: Բանավեճի ո՞ր կողմում եք:  Դուք կարծում եք, որ տնային աշխատանքը երեխաների զարգացման և կրթության համար լա՞վ է, թե՞ վատ: Քվեարկեք և ասեք թե ինչու:

 

 

Աղբյուրը

«Netivist» բանավեճային սոցիալական կայքի «կրթություն և երեխաներ» էջը`

Pros and Cons of School Assignments: Should Kids Have Homework?

 

Թարգմանությունը՝ Աննա Գանջալյանի