Ուսուցչի վերապատրաստման մոդուլ. տարիքային հոգեբանություն

Վերապատրաստող՝ Արևիկ Բաբայան

Դասընթացի ծրագիր

Թեմա 1․ Սովորողի   հոգեկան զարգացման առանձնահատկությունները տարիքային տարբեր շրջաններում

Աշխատանքի ընթացքը՝

Ծանոթացում մասնակիցների հետ

Տարիքային հոգեբանության, տարիքային բաժանումների շուրջ քննարկումներ

Խմբային աշխատանք, որի արդյունքում կձևավորվեն փոքրիկ խմբեր և կփորձեն դուրս բերել կրտսեր, միջին և ավագ դպրոցականներին բնորոշ տարիքային հատկանիշներ, առանձնահատկույուններ, կհամեմատենք դրանք

Ըստ տարիքային փուլերի կկազմենք  հոգեկան գործընթացների զարգացման աղյուսակներ

Քննարկումից հետո կամփոփենք

Կրտսեր դպրոցական տարիք

Միջին դպրոցական տարիք

Ավագ դպրոցական տարիք

1-ին թեմայի ամփոփում. գործնական աշխատանք

	Կրտսեր դպրոցական տարիք	Միջին դպրոցական տարիք	Ավագ դպրոցական տարիք
Տարիքային բնորոշիչ հատկանիշներ	Հուզական Ակտիվ Հետաքրքրասեր Հարցասեր Խաղասեր Եսի ինքնության ճանաչում	Հուզական Ակտիվ Փոփոխական Ագրեսիվ Անտարբեր Ինքնահաստատում Համարձակ	Պակաս փոփոխական Զգացմունքային Ինքնահաստատվող Նպատակասլաց Հաստատակամություն
Տարիքային Նորագոյացություններ	Ձևավորվող գիտակցություն Պատասխանատվության զգացումով Խմբային մտածողություն Սոցիալական ակտիվություն, ներգրավվածություն,	Մրցակցության զգացողություն Ինքնուրույնություն Հուզականություն Ագրեսիա Ուշադրության զարգացում Անհատականության ընկալում Երկարատև հիշողություն, կամածին	Նպատակասլացություն Ինքնադրսևորում
Առաջատար գործունեություն	Ուսում Խաղ	Մրցակցություն Նոր հետաքրքրությունների որոնում Փոփոխական Ինքնահաստատում Ինքնագիտակցության զարգացում	Մասնագիտական կողմնորոշում Նպատակասլացություն Ինքնուրույնություն Պատասխանատվության զգացողություն Լրջություն Կայուն՝ ֆիզիկական, հոգեկան
Ուշադրության զարգացում	Կարճատև ուշադրություն, փոքրածավալ	Ավելի կենրոնացված ուշադրություն	Երկարատև ուշադրության կենտրոնացում
Հիշողության զարգացում	Ձևավորվող, կամածին,	Բազմակողմանի հիշողություն՝	Կենտրոնացված
Մտածողության զարգացում	Առարկայական	Վերացական, վերլուծող, սոցիալական կապերի հաստատում,	Խոսքային, լսողական, տեսողական
Ընկալման զարգացում	Թույլից, վերլուծական	Խաղային, գործնական	Կանոնակարգված
Երևակայության զարգացում	Վառ, պայծառ	միջին	Զիջող
Տարիքային ճգնաժամի դրսևորում	Ինքնափոփ,  հուզական, համեմատող, կոմպլեքսների ձևավորում, զգացմունքայնություն, գերակտիվություն, մրցակցայնություն	Նախկին արժեքների փլուզում Նոր արժեքների ձևավորում	Ինքնամփոփ, կոմպլեքսավորվածություն, սոցիոիումի բացակայություն, անկանխատեսելի արարքներ

Թեմա 2 Ուսումնական հետաքրքրություններ 

Նախորդ օրվա նյութի քննարկում, հարց ու պատասխան

Անդրադարձ սովորողի ուսումնական հետաքրքրությունների ձևավորման և զարգացման առանձնահատկություններին կրտսեր, միջին, ավագ դպրոցականների շրջանում

Քննարկման արդյուքնում դուրս բերել և մշակել սովորողների հետաքրքրությունները զարգացնելու ուղիներ- աշխատանք զույգով

Աշխատանքի արդյունքների քննարկում

Ուսումնական հետաքրքրություններ

Ուսումնառությունն առանց ուսուցման նյութը ընթերցել և վերլուծել

2-րդ թեմայի ամփոփում

Սովորողների հետաքրքրությունները զարգացնելու ուղիներից է սովորեցնել ուսումնառության նոր եղանակներ ու ձևեր և թույլ չտալ, որ ուսման նկատմամբ հետաքրքրությունը մարի: Ստեղծել տարբեր մոտիվացիաներ, որը կոնկրետ ուսումնառության ձևավորման վրա ուղղված կլինի:

Ուսումնառությունն առանց ուսուցման  ընթերցաված նյութի վերլուծություն

Սա այն եզակի հոդվածներից է, որի վերնագիրը իր բովանդակության հետ այնքան համահունչ է, որ կարելի է կռահել հոդվածի բովանդակությունը նույնիսկ առանց կարդալու ամբողջ հոդվածը: Այնուամենայնիվ, ես կարդացի հոդվածը ամբողջությամբ, որովհետև այն հիմնված էր կոնկրետ օրինակների վրա, այլ ոչ թե ակադեմիական տերմիններով մի ինչ-որ գիտնականի գրած էր:

Օրինակ՝ մի մայր ասում է, որ իր երեխան չի դիմանում, երբ իրեն դաս են տալիս: Մեկ այլ հայր էլ գրում է, որ  երբ ցանկացել է կարդալու ժամանակ ձեռքերի շարժումներով բացատրել իր կարդացածը, 3-4 տարեկան տղան չի ընդունել դա և նրա ձեռքը  իջեցրել է: Ընդհանրապես, երբ մեծահասակները մի տեքստ են կարդում, փոքրիկները պատկերացնում են այդ կարդացածը իրենց ձևով, միգուցե ավելի հետաքրքիր ու կախարդական հնարավորություններով: Նրեն ընդունում մեծերի բացատրությունները, որովհետև դրանք իրենց պատկերացրածը չեն և շատ շուտով ձանձրանում են ու ընդդիմանում:

Ուսումնառության վառ օրինակներից մեկն էլ հեղինակի 5-րդ դասարանի հիշողություններն են, երբ իրեն մի հանրագիտարան են նվիրել: Նրա համար անչափ հետաքրքիր են եղել հանրագիտարանի տարբեր հոդվածները բնության, կենդանիների, բույսերի մասին: Շուտով նա դպրոցի իր հասակակիցներից ամենաշատ գիտելիք ունեցողն էր:

Եզրակացություն.

Այս հոդվածը կոնկրետ օրինակներով ապացուցում է, որ դպրոցը՝ ուսուցչակենտրոն ուսուցումը, շատ դեպքերում երեխայի զարգացման խանգարողի դերում է լինում: Իրարամերժ բառերի բառակապակցություն է «աշակերտակենտրոն ուսուցում»-ը: Ինչպե՞ս կարող է ուսուցումը աշակերտակենտրոն լինել: Ուսումնառությունն է աշակերտակենտրոն: Օրինակ՝ անգլերեն մանկավարժական հոդվածներում գրվում է «blog-based learning», «project-based learning», «distance learning», իսկ մենք նույն երևույթները համառորեն թարգմանում ենք «բլոգային ուսուցում», «նախագծային ուսուցում», «հեռավար ուսուցում»: Մենք համառորեն չենք ուզում գործածել «ուսումնառություն» բառը: Եթե ինչ-որ առումով կրտսեր դպրոցում ուսուցումը «տեղին» է, ապա ավագ դպրոցի սովորողը իր կրթությունը միայն պետք է ուսումնառությամբ ստանա:

Թեմա 3 Ուսումնառության ոճեր

Նախորդ օրվա նյութի քննարկում, ամփոփում

Ուսումնական և ուսուցանելու ոճերի տեսակների ներկայացում, քննարկում

Ընտրել որևէ թեմա և կիրառել ուսուցման և ուսուցանելու ոճերի տեսակները, ապա կիրառել դասարանում, ներկայացնել արդյունքները

Արդյունքներն ամփոփել բլոգում

Ուսումնառության ոճեր

3-րդ թեմայի ամփոփում

Գործնական աշխատանք

Թեմա՝ Shopping for Clothes 

Իրավիճակային հաղորդակցական նախագիծ 

Լսողական-տեսողական  ոճ՝ սկզբում սովորողները տեսնում-լսում են լեզվակիր մարդկանց կողմից արված երկխոսությունը: 

Կարդալ գրելու ոճ՝ երկխոսությունը լսելուց հետո, սովորողները սկսում են դերերով ընթերցել՝ սովորելով բոլոր նոր բառերն ու արտահայտությունները: Ընթերցելուց հետո սկսում են գրավոր կազմել իրենց սեփական երկխոսությունները:

Կինեսթետիկ ոճ՝ սովորողները երկխոսությունը լավ սովորելուց հետո արդեն փորձում են տանը գործնական ընտանիքի անդամների հետ գնորդ-վաճառող իրավիճակային դերախաղ ստեղծել: 

Նախագծի ամփոփում 

Թեմա 4  Արդյունավետ կառավարում և հաղորդակցում 

Կարճ քննարկում երեք խմբով /կրտսեր, միջին , ավագ/՝ ‹‹դասաարանի արդունավետ կառավարման վարքի ձևերը›› խորագրով: Ընդգծել յուրաքանչուր տարիքային խմբում դրսևորվող առանձնահատկութոուններ

Անդրադարձ կոնֆլիկտներին, հաղորդակցման արդյունքում առաջացած կոնֆլիկտային իրավիճակներին, դրանք հաղթահարելու ուղղիներին

Խմբային աշխատանք՝ յուրաքանչյուր խմբի կտրվի առօրյայից կոնֆլիկտային որևէ իրավիճակ, որին խումբը պետք է փորձի առաջարկել լուծումներ

Ընթերցանության հավելյալ նյութեր՝

Դասարանում արդյունավետ հաղորդակցման ռազմավարություններ

Կոնֆլիկտները ուսումնական գործընթացում

Հավելյալ նյութեր՝

Կոնֆլիկտ: Կոնֆլիկտաբանություն:

Կոնֆլիկտների դրական ու բացասական կողմերը

Դպիր՝ Մակարենա Գոնսալեսը դասարանում առաջ եկած կոնֆլիկտների, պատժի մասին, թարգմանությունը՝ Ն. Բարսեղյան

Ամփոփում, հարց-պատասխան, դեպքի քննարկումներ

4-րդ թեմայի ամփոփում

Քննարկման արդյունքում՝ ‹‹Դասաարանի արդունավետ կառավարման վարքի ձևերը››. կրտսեր դպրոց

1.Հարգել սովորողի կարծիքը

2.Վերաբերվել սովորողներին որպես անհատի, լինել ընկերական, բայց ոչ ընկեր:

3.Դասարանում հավասար ուշադրություն տրամադրել սովորողներին: Եթե սովորողը տեսնում է, որ ուսուցիչը իրեն սիրում է, ինքը պարտավորվում է հարգել ուսուցչին:

4.Երբեք չվիրավորել սովորողին, առավել ևս բոլոր սովորողների ներկայությամբ:

5.Երբեք ընտանեկան խնդիրները չտեղափոխել դպրոց, դասարան: Սովորողը շատ լավ զգում է ուսուցչի հոգեվիճակը, այլապես ինքն էլ է փոխվում դառնում ուսուցչի պես ագրեսիվ, նյարդային:

Սեմինարի ամփոփում

Այս մեկշաբաթյա սեմինարի ընթացքում ունեցանք խմբային տարբեր արդյունավետ քննարկումներ սովորողի տարիքային հոգեբանության վերաբերյալ, որի արդյունքում.

1.Ավելի լավ կկարողանամ սովորողի հետաքրքրությունները զարգացնելու համար տարբեր ուղիներ, ուսումնառության տարբեր ձևեր գտնել:

2.Դասընթացները ավելի արդյունավետ կազմակերպել՝ պարտադիր ներառելով ուսումնառության 4 ոճերը:

3.Կարողանալ դասը արդյունավետ կառավարել՝ սովորողի հետ հաղորդակցման ճիշտ ուղիներ գտնելով, որի արդյունքում զերծ կմնանք տարբեր կոնֆլիկտային իրավիճակներից: